WCAG – wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych

Czym jest standard WCAG?

Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) stanowią międzynarodowe wytyczne opracowane przez World Wide Web Consortium (W3C), mające na celu zapewnienie dostępności treści internetowych dla osób z różnymi niepełnosprawnościami. Standardy WCAG opisują, jak uczynić treści cyfrowe bardziej dostępne dla użytkowników, w tym osób niewidomych i słabowidzących, głuchych i niedosłyszących, osób z niepełnosprawnościami ruchowymi, poznawczymi, językowymi oraz dla seniorów.

Historia standardu WCAG

WCAG zostały po raz pierwszy opublikowane w 1999 roku jako WCAG 1.0. Wraz z rozwojem technologii i lepszym zrozumieniem potrzeb użytkowników, W3C zaktualizowało wytyczne do wersji 2.0 w 2008 roku, a następnie do wersji 2.1 w 2018 roku. Każda nowa wersja rozszerza i doprecyzowuje kryteria sukcesu, aby lepiej służyć różnorodnej grupie użytkowników.

Wytyczne Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) ewoluowały przez lata, aby sprostać rosnącym wymaganiom dostępności cyfrowej. Poniżej przedstawiam podsumowanie wytycznych dla wersji 1.0, 2.0 oraz 2.1, podkreślając kluczowe aspekty każdej z nich.

WCAG 1.0

Opublikowane w 1999 roku, WCAG 1.0 były pierwszym zestawem międzynarodowych wytycznych skoncentrowanych na dostępności treści internetowych. Składały się z 14 głównych wytycznych, które miały zapewnić dostępność treści dla osób z niepełnosprawnościami. Każda wytyczna zawierała konkretne zalecenia, znane jako „checkpointy”, oceniane na trzech poziomach priorytetu:

• Priorytet 1 (musi): Strony internetowe muszą spełnić te wymagania, inaczej niektóre grupy będą miały trudności z dostępem do treści.
• Priorytet 2 (powinien): Spełnienie tych wymagań eliminuje znaczne bariery dla dostępu.
• Priorytet 3 (może): Spełnienie tych wymagań poprawia dostępność, eliminując mniejsze bariery.

WCAG 2.0

Opublikowane w 2008 roku, WCAG 2.0 zaktualizowały i rozszerzyły pierwotne wytyczne, wprowadzając bardziej ogólne zasady, które mogły być stosowane niezależnie od technologii. Skupiały się na czterech zasadach dostępności:

1. Percepcyjność: Informacje i składniki interfejsu użytkownika muszą być prezentowane w taki sposób, aby użytkownicy mogli je dostrzec.
2. Obsługiwaność: Składniki interfejsu użytkownika i nawigacja muszą być obsługiwane.
3. Zrozumiałość: Informacje i obsługa interfejsu użytkownika muszą być zrozumiałe.
4. Solidność: Treść musi być wystarczająco solidna, aby mogła być niezawodnie interpretowana przez szeroki zakres użytkowników, w tym przez technologie wspomagające.

Wytyczne 2.0 wprowadziły również trzy poziomy zgodności: A, AA, i AAA, określające stopień dostępności strony internetowej.

WCAG 2.1

Opublikowane w 2018 roku, WCAG 2.1 budują na fundamencie WCAG 2.0, dodając nowe wytyczne i kryteria sukcesu, aby lepiej adresować różne niepełnosprawności, w tym niepełnosprawności związane z mobilnością, niskim wzrokiem, i zaburzeniami poznawczymi. Wersja 2.1 zachowuje te same cztery zasady dostępności co wersja 2.0, ale dodaje 17 nowych kryteriów sukcesu, które koncentrują się na:

• Dostępności dla użytkowników urządzeń mobilnych.
• Lepszej obsłudze użytkowników z niskim wzrokiem, poprzez wytyczne dotyczące kontrastu i orientacji.
• Obsłudze użytkowników z zaburzeniami poznawczymi i trudnościami z uczeniem się.

Każda z tych wersji wytycznych WCAG miała na celu zwiększenie dostępności treści internetowych, zapewniając, że są one dostępne dla jak najszerszego spektrum użytkowników, niezależnie od ich możliwości fizycznych czy technologicznych. Wraz z postępem technologicznym i lepszym zrozumieniem potrzeb użytkowników, WCAG kontynuuje ewolucję, dostosowując się do nowych wyzwań w dziedzinie dostępności cyfrowej.

Wytyczne dla różnych wersji, w tym dla wersji WCAG 2.1

WCAG 2.1 rozszerza WCAG 2.0, dodając 17 nowych kryteriów sukcesu, które adresują dostępność dla użytkowników urządzeń mobilnych, osób z niskim wzrokiem, oraz z zaburzeniami poznawczymi. Wytyczne skupiają się na czterech zasadach: percepcyjności, obsługiwaności, zrozumiałości i solidności. Są one podzielone na trzy poziomy zgodności: A (najniższy), AA (średni) i AAA (najwyższy).

A, AA i AAA – czyli poziomy zgodności z WCAG

• Poziom A zawiera najbardziej podstawowe wymagania dostępności. Strony internetowe, które nie spełniają tego poziomu, są uważane za niedostępne dla wielu osób z niepełnosprawnościami.
• Poziom AA jest traktowany jako standard przemysłowy, zawierający wytyczne, które powinny być spełnione przez większość witryn internetowych i aplikacji. Wiele przepisów prawnych odnosi się do tego poziomu.
• Poziom AAA zawiera najbardziej rygorystyczne kryteria, które nie zawsze są możliwe do spełnienia dla wszystkich treści internetowych. Są to cele do osiągnięcia tam, gdzie to możliwe.

Dla kogo zasady WCAG są obowiązkowe?

Zasady WCAG są obowiązkowe głównie dla instytucji publicznych i firm, które świadczą usługi cyfrowe dostępne publicznie. W wielu krajach, w tym w Unii Europejskiej, przepisy prawne wymagają od stron internetowych i aplikacji mobilnych sektora publicznego zgodności z WCAG na poziomie AA.

Czy za brak dostępności można zapłacić karę?

Tak, w zależności od jurysdykcji, organizacje mogą być poddane sankcjom finansowym za brak zgodności z lokalnymi przepisami dotyczącymi dostępności cyfrowej, które często odnoszą się do standardów WCAG.

Czym jest deklaracja dostępności?

Deklaracja dostępności to dokument, w którym organizacja deklaruje poziom zgodności swojej strony internetowej lub aplikacji mobilnej ze standardami dostępności, takimi jak WCAG. Deklaracje te często zawierają informacje o zgodności z poszczególnymi wytycznymi, znane problemy z dostępnością oraz informacje kontaktowe dla użytkowników, którzy mogą napotkać trudności.

Główne założenia

Podstawowym założeniem standardów WCAG jest zapewnienie, by treści cyfrowe były dostępne dla jak najszerszej grupy użytkowników, niezależnie od ich indywidualnych możliwości i używanych technologii. Realizacja tych wytycznych przyczynia się do tworzenia bardziej inkluzjiwnego internetu, promując równość i dostępność dla wszystkich.

Wdrażanie WCAG nie tylko pomaga w spełnieniu wymogów prawnych i uniknięciu potencjalnych kar, ale także zwiększa zasięg treści, poprawiając jednocześnie jej jakość i użyteczność dla szerszej publiczności.